In dit nummer
De martelaren van Gorcum
Jan Machielsen
Op 1 april veroverden de watergeuzen Den Briel. Willem van Oranje, de aanvoerder van het verzet tegen de Spaanse koning Filips II, verloor de controle over deze fanatieke strijders: zij traden na de inname van Den Briel buitensporig gewelddadig op tegen katholieke inwoners van Gorcum. Na enkele dagen van martelen hingen ze negentien geestelijken op in de restanten van een turfschuur in de buurt. Het lot van de ‘martelaren van Gorcum’ - en andere geestelijken die tijdens de Opstand werden vermoord - is in protestantse kring lange tijd een beetje verdonkeremaand.
EXTRA DIKKE SPECIAL: Het Marshallplan (1947-1952)
In 1947 was Europa nog volop bezig om op te krabbelen uit de Tweede Wereldoorlog. Het ging niet zo best, er heerste nog veel armoede en sociale chaos lag op de loer, zeker in het verslagen Duitsland. Maar toen grepen de Verenigde Staten in. Ze hadden al hoge bedragen aan noodhulp gegeven, en pompten tussen 1948 en 1952 nog eens 13 miljard dollar extra in de Europese economie. Waarom deden ze dat?
✅ In de extra dikke special over het Marshallplan zoeken we uit waarom de Verenigde Staten zoveel geld in Europa staken.
✅ En wat moest er met voormalige vijand Duitsland gebeuren? Het radicale Morgenthau Plan had omstreeks 1947 pijnlijk duidelijke nadelen.
✅ Tekenfilm als gids voor Duitsers: hoe bereiken we voormalige volgelingen van Hitler het beste, vroegen werknemers van de informatie-afdeling van het Marshallplan zich af.
✅ De ‘amerikanisering’: voorbeelden van de grote gevolgen van de Marshallhulp en de Amerikaanse manier van denken.
De onverwacht dynamische prehistorie
Alexander van de Bunt
Steentijd, bronstijd en ijzertijd volgden elkaar op, de mensen in een bepaalde omgeving beheersten langzamerhand steeds meer vaardigheden, en hun nakomelingen stapten van het jager-verzamelaar bestaan over op de landbouw. Althans, zo hebben we het geleerd. Maar het plaatje is in werkelijkheid een stuk dynamischer. Geschiedenis Magazine behandelt nieuwe ontwikkelingen in de archeologie, met in het komende nummer: de enorme impact van dna-onderzoek in zeer oude botresten.
De bijzondere boodschap aan hertog Maximiliaan, 1478
Kim Overlaet
In 1478 bezocht de echtgenoot van Maria van Bourgondië, Maximiliaan van Habsburg, de stad Antwerpen. Hij was nu hertog van Brabant en het was de gewoonte dat de steden hun nieuwe heer luisterrijk inhaalden. Dan zetten de stadsbestuurders en de gilden hun beste beentje voor met ceremoniële optochten, erebogen, eetfestijnen en toespraken. De gilden probeerden bij alle feestelijkheid toch ook een serieuze boodschap over te brengen en deden dat op een heel bijzondere manier…
Almelo 1944, de grootste bankoverval aller tijden
Frank Krake
De grootste bankoverval aller tijden vond plaats in Almelo in 1944, het jaar dat de spoorwegstaking werd gehouden. Dit was geen toevallige samenloop van omstandigheden, integendeel. De regering in ballingschap in Londen had expliciet toestemming voor de kraak gegeven omdat de staking grote financiële gevolgen had. Maar waarom Almelo?
Slag op het Merelveld (1389)
Ivo van de Wijdeven
Kosovo en Servië willen allebei graag bij de EU, maar zolang Servië blijft weigeren de Kosovaarse onafhankelijkheid te erkennen zal er van toetreding niets terechtkomen. Waar komt de Servische obsessie met Kosovo vandaan? Voor het antwoord moeten we terug naar de middeleeuwen.
Anthony van Salee (1607-1667): de eerste moslim in Nieuw-Nederland?
Gerard van Krieken
Was Anthony van Salee, een zoon van een islamitisch geworden piraat, de eerste moslim in Nieuw-Nederland? Dat was wel altijd het verhaal, maar er zijn aanwijzingen dat het toch anders ligt. Niet dat Anthony daarmee een minder kleurrijke figuur wordt…
Alma Tadema’s farao is uitzonderlijk stemmig
Martijn Icks
Societyschilder Laurens Alma Tadema schotelde zijn gretige publiek meestal kleurrijke doeken voor en hield er wel van om prachtige, soms schaars geklede vrouwen af te beelden. Dit alles ontbreekt op het schilderij dat een Bijbelscene tot onderwerp heeft. Somber van toon én inhoud: de eerstgeboren zoon van de farao is dan ook overleden. Wél heeft Alma Tadema zoals altijd zorg gedragen dat alle oudheidkundige details kloppen.
De moord op Rathenau
Ivo van de Wijdeven
Nadat drie mannen in een racende bruine Mercedes op 24 juni 1922 de industrieel Walther Rathenau in Berlijn doodschoten, ging een golf van ontzetting door de Weimarrepubliek. In heel het land kwam het tot massademonstraties tegen politiek geweld en vóór de democratie. Honderdduizenden arbeiders legden 24 uur lang het werk neer en trokken door de straten. Wie was deze Rathenau, en waarom werd hij vermoord?
En ook:
- Voormalige Rote Armee Fraktion-leden: terroristen of martelaren?
- ‘Schoon ick eenen sodomiter ben, dat ick niet te vreese hadde, dat ick in een vrij lant ben!’
- De impact van de olieraffinaderij op 20ste-eeuws Curaçao
- De pop van Susanna Huygens was niet voor niets net zo lang als zij zelf