Muur van menselijke beenderen gevonden

Voor zover bekend is de Hoornse knekelmuur in Nederland een unicum: nooit eerder werd hier iets dergelijks aangetroffen. Wel werden begin dit jaar in Gent rond de Sint-Baafskathedraal (waar het Lam Gods van Jan van Eyck thuishoort) negen vergelijkbare muren van menselijke botten opgegraven. Een exacte datering van de knokenmuur uit Hoorn is nog onderweg, die in Gent stammen uit de 15de eeuw. 

 

 

De betekenis van zulke knekelmuren blijft onzeker. Gesuggereerd is wel dat de botten passen binnen een christelijk ritueel waarbij beenderen werden herbegraven nadat een lijk was verteerd en de geest het lichaam zou hebben verlaten. Maar dat mogen we vergeten, zegt Hans Geybels, docent kerkgeschiedenis van de Leuvense universiteit. ‘Als zo’n ritueel zou bestaan, zouden we het vaker aantreffen aangezien de zorg voor het zielenheil hoog stond aangeschreven’. Waarschijnlijk is de uitleg eenvoudiger, betoogt Geybels: ‘Kennelijk wilde men ooit een oud kerkhof opruimen. De beenderen die men opgroef, kon men niet zomaar vernietigen. Men moest er iéts mee doen en soms leidde dat tot verrassende resultaten. Zo hebben in Rome kapucijner monniken heel hun kapel Santa Maria della Concezione dei Cappuccini met knoken van een oud kerkhof versierd. Op de begraafplaats van het Noord-Franse Marville rusten duizenden schedels onder een afdak. In Hoorn en Gent zullen ze om praktische redenen een reeks beenderen keurig op elkaar hebben gestapeld, waarna die opnieuw eerbiedig met aarde werden bedekt. Tenzij men een eeuwenoude tekst zou vinden die iets anders aantoont, lijkt dat de meest voor de hand liggende verklaring.’