Hoe werkten de eerste U-boten?
'The only thing that ever really frightened me during the war was the U-boat peril', schreef Winston Churchill in 1949. De Duitse U-boten waren succesvol en daarom zeer gevreesd. In ons februarinummer schrijft Ynskje Penning over haar vader, die het op zee tegen de nazi’s opnam. Benieuwd hoe de onderzeeërs precies werkten en hoe ze in beide wereldoorlogen werden gebruikt? Kijk hier alvast de documentaire Das U-boot: Mythos unter Wasser (met Engelse ondertiteling).
Als Nemo op de Nautilus
Onderzeeërs spreken sterk tot de verbeelding. Het idee om à la kapitein Nemo op de Nautilus de nog geheel onbekende diepzee te ontdekken was al vanaf het begin fascinerend, als een maanlanding eigenlijk. Aanvankelijk waren de daarvoor gebruikte constructies nog vrij simpel: het begon met soort duikpak, gevolgd door eenpersoons onderwatercapsules, en daarna grotere boten die wel onder konden duiken maar niet onder water voeren en handmatig werden aangedreven. Maar al in de 19de eeuw bouwden verschillende ingenieurs en uitvinders in Frankrijk, Amerika, Groot-Brittannië en Spanje echte onderzeeërs, en tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog werd de duikboot in 1864 bovendien voor het eerst militair ingezet.
Staalconstructies en torpedo’s
Vanaf het eind van de 19de eeuw beschikten de Amerikaanse en Britse marine over bruikbare onderzeeërs, en ook de Osmanen ontwikkelden al duikboten. Niet veel later, begin 20ste eeuw, gold dat voor bijna alle zeemachten. Nieuwe technieken en uitvindingen, zoals de moderne staalbouw en de torpedo, bleken bovendien zeer goed toe te passen op onderzeeërs.
Wapenwedloop
Toch werd er niet groot ingezet op de duikboten. Niet door de Duitse keizer Wilhelm II bijvoorbeeld, die Duitsland tot een zeevaardersnatie wilde maken. Verwikkeld in een wapenwedloop met de Britten liet hij een (oorlogs)vloot uit de grond stampen die geen twijfel mocht laten over de nieuwe positie van het Duitse Keizerrijk in de wereld. Onderzeeërs interesseerden hem hooguit zijdelings: de Duitse marine bouwde vooral grote prestigieuze oorlogsschepen, en besteedde daar miljarden aan. De eerste opdracht voor de bouw van een duikboot, de U 1, gaf de Duitse marine pas in 1904.
Twijfelachtig imago
Dat de onderzeeërs aanvankelijk geen grote rol speelden, kwam onder andere door het twijfelachtige imago dat de duikboten en hun bemanning aankleefde. Oorlog voeren werd geassocieerd met veld- en zeeslagen, die ridderlijk gevochten dienden te worden met open vizier en zonder slinkse trucs. De onderzeeër, die onverwacht en ongezien vanuit de diepte grote schepen kon beschieten en laten zinken, paste daar niet in.
Eerste Wereldoorlog
Toch zouden de onderzeeërs uiteindelijk een belangrijke rol spelen in de Eerste Wereldoorlog. Niet alleen wisten de Duitse duikboten meer dan 3000 Britse handelsschepen en vissersboten tot zinken te brengen, toen de Duitse regering de VS op 7 januari 1917 de onbeperkte onderzeeoorlog verklaarde, was dat voor het Amerika een belangrijke reden om het Duitse Keizerrijk de oorlog te verklaren.
Benieuwd hoe de onderzeeërs precies werkten, en hoe ze in de Eerste Wereldoorlog en daarna werden gebruikt? Kijk HIER alvast de (tweedelige) documentaire Das U-boot: Mythos unter Wasser, met Engelse ondertiteling.
Delen: