Hoe middeleeuwse volksverhalen het IJslandse stratenpatroon kunnen bepalen

Amerikaanse militairen die tijdens de Tweede Wereldoorlog op IJsland gelegerd waren, wilden een asfaltweg aanleggen. Het lukte echter niet om de rots, die op het tracé lag, op te blazen. Tenminste zo gaat het verhaal. Het gesteente zou bewoond zijn door elven. Pas toen de militairen op aandrang van de bewoners hun dynamietstaven opborgen, legden de kippen in de omgeving weer eieren en gaven de koeien weer melk… 

Ook in het hedendaagse IJsland is de oude verteltraditie over elfen, natuurgeesten en trollen nog springlevend, en hebben de middeleeuwse volksverhalen reële gevolgen. Zo vertonen straten in nieuwe woonwijken soms vreemde kronkels: daar wordt het verkeer netjes om een elfenrots heen geleid, want die moet altijd met rust worden gelaten.

 

 

Maar hoe diep zit dat geloof nu écht? Cultuurhistoricus Simon Halink, zelf inwoner van Reykjavik, onderzocht het voor zijn binnenkort te verschijnen boek De Viking vanbinnen. Verhalen en de IJslandse identiteit (Noordboek 2023). Wat blijkt: ook al moeten veel IJslanders er weinig van hebben, ze ontkennen tegenover buitenstaanders het bestaan van elfen nooit glashard. Ze zijn liever trots op dit ouderwetse bijgeloof dat hen van de rest van de moderne westerse wereld onderscheidt.

Simon Halink zal in een van de komende nummers van Geschiedenis Magazine schrijven over de internationale aantrekkingskracht van de IJslandse saga’s.

Meer historisch nieuws lees je in het nieuwe nummer van Geschiedenis Magazine. Meld je uiterlijk 4 december aan als abonnee, of bestel het nummer begin december online.Afbeelding in header: August Malström, Dansende Elfen (1866), Nationalmuseum, Stockholm.