De details op dit schilderij van een Pompeïsch-Romeinse villa zijn adembenemend
Met Een jongleur (1870) biedt Lawrence Alma-Tadema ons een inkijkje in het weelderige interieur van een Romeinse villa, compleet met Korinthische zuilen, bonte fresco’s en plafondschilderingen. De voorstelling is duidelijk schatplichtig aan de luxueuze interieurs uit Pompeï die in 79 n.Chr. onder de as van de Vesuvius waren bedolven en vanaf de 18de eeuw door archeologen opnieuw aan het licht werden gebracht. Martijn Icks neemt ons mee.
Alma-Tadema bezocht de antieke stad voor het eerst op zijn huwelijksreis in 1863 en keerde er nog verschillende malen terug. Terwijl de oudheid in Rome door de toenemende modernisering steeds minder tastbaar werd, zoals de schilder klaagde, was Pompeï bevroren in de tijd. Bezoekers konden zich er in een ver verleden wanen. Dat werd alleen nog maar makkelijker toen de stad in de jaren 1860 onder leiding van de archeoloog Giuseppe Fiorelli in hoog tempo werd opgegraven en de blootgelegde bouwwerken bovendien steeds vaker werden gerestaureerd. Het is dus niet verwonderlijk dat Alma-Tadema in de volgende twee decennia veel van zijn doeken in het oude Pompeï situeerde.
Gevonden voorwerpen
Net als in zijn andere werken geeft de schilder de afgebeelde oudheidkundige schatten nauwkeurig weer. Zo is het fresco op de achterwand een getrouwe reproductie van Hercules en Omphale, een muurschildering uit het Huis van Marcus Lucretius, een van de meest luxueuze villa’s van Pompeï. Het fresco toont de held in beschonken toestand en is daarmee een vermaning tegen overmatig drankgebruik. Ook de wand- en plafondversieringen en voorwerpen zoals de bronzen kandelaar midden op de voorgrond zijn op vondsten uit Pompeï gebaseerd. Op de achtergrond zijn twee kleine bronzen beelden herkenbaar: links zien we Hercules als baby die twee slangen wurgt en rechts (afgesneden door de zuilen) een hert dat in de naburige stad Herculaneum was gevonden.
Wie zijn de mensen op het schilderij? De jongleur ziet er niet Romeins uit, waar komt hij vandaan? Was hij een van de infames (eerlozen), die onderaan de sociale ladder stonden? Waarom riep dit schilderij zulke gemengde reacties op en vonden mensen het ongepast? En is het eigenlijk een zelfportret? Zoveel vragen! Álle antwoorden vind je in het volgende Geschiedenis Magazine. Meld je voor donderdag 1 december aan als abonnee, bestel ‘m begin december online of haal ‘m dan in de winkel.
Delen: