Nijl was mogelijk de paradijsrivier
Het Bijbelboek Genesis meldt dat Adam en Eva tot hun zondeval leefden in de Hof van Eden, een prachtig en vruchtbaar land met vier rivieren. Pure fictie met hooguit een symbolische betekenis, luidt sinds eeuwen de wetenschappelijke consensus onder historici en theologen. Toch ging Tom Buijtendorp voor zijn boek op zoek naar bewijzen voor het paradijs. Het resultaat is verrassend: mogelijk was de Nijl de rivier uit het paradijsverhaal.
Expedities naar het paradijs
Sinds 2018 is bekend dat de Egyptische vrouwelijke farao Hatsjepsoet circa 3500 jaar geleden op basis van verhalen van ‘voorouders’ een expeditie uitzond naar Oost-Afrika, naar wat naar men meende het paradijs was. Op basis van skeletvondsten en DNA-onderzoek is vastgesteld dat de bakermat van de moderne mens inderdaad in Oost-Afrika lag. Een vage herinnering daaraan, kan aanleiding zijn geweest voor de expedities en latere paradijsverhalen.
Dit soort ontdekkingsreizen kunnen de basis zijn geweest voor een beschrijving van de paradijsrivier die in vergelijking met de rest van het Genesisverhaal opvallend gedetailleerd is. Traditioneel wordt die gezien als een bron waaruit vier rivieren voortkomen - een situatie die nergens is teruggevonden.
De vier delen van de Nijl
Veel beter bij de Bijbelse beschrijving van de paradijsrivier past het verloop van de Nijl, die in Oost-Afrika ontspringt. Delen daarvan dragen nog steeds afzonderlijke namen. Het eerstgenoemde rivierdeel van Genesis (Pis of Pison) zou dan de Blauwe Nijl zijn, de bronrivier in Oost-Afrika. In de Oudheid stond die bekend als Pus rivier. Het klopt dan dat volgens Genesis het volgende deel, de Gihon, langs 'Koesj' stroomde, het in de Oudheid tussen Ethiopië en Egypte gelegen gebied. De daarna genoemde Hiddekel kan het Nijlstuk ten zuiden van Egypte zijn geweest waar het uitzonderlijk ruige stroomgebied een aparte naam rechtvaardigt. De Perath ten slotte, de laatstgenoemde paradijsrivier van Genesis, kan heel goed de Egyptische Nijl zijn. Het Hebreeuws gebruikt alleen klinkers zodat PRT (Perath) kan verwijzen naar het PR van de Piaro zoals de Egyptische Nijl in de late Oudheid werd genoemd. Hiddekel is de naam die opduikt in de circa 2.000 jaar oude Dode Zeerollen met de oudste fragmenten van de Hebreeuwse Bijbel. Pas later is dat in de Griekse vertaling de Tigris geworden, en werd Perath vertaald als Eufraat. De Bijbelvertalers grepen wel vaker terug op bekende geografische namen.
Benieuwd geworden naar de zoektocht naar het paradijs? En hoe het paradijsverhaal verbonden is met de vroegste herinneringen van de mensheid? Lees het hele artikel in het juli/augustusnummer van Geschiedenis Magazine, nu in de winkel!
Het ware paradijs
Archeoloog en onderzoeker Tom Buijtendorp reisde naar onder meer Oost-Azië, het Midden-Oosten en Afrika om de historische wortels en betekenis van het paradijsverhaal na te speuren. In zijn reisverslag Het ware paradijs. Op het spoor van een vergeten ontdekking (Omniboek 2019) brengt hij de vergeten eerste ontdekkingen opnieuw voor het voetlicht. Hij onderbouwt uitvoering zijn nieuwe kijk op het paradijs en toont hoe het verhaal doorwerkt in het heden. In Museumpark Orientalis is t/m 27 oktober de bijbehorende tentoonstelling Het ware paradijs te zien.
Museumpark Orientalis, Profetenlaan 2, Heilig Landstichting; www.museumparkorientalis.nl
Delen: