In dit nummer
Pearl Harbor: hoe kon het dat de V.S. zich zo lieten verrassen?
Ruud Janssens
Op 7 december 1941 gebeurde het ongelofelijke. De Verenigde Staten werden aangevallen op hun eigen grondgebied. In de basis Pearl Harbor in Hawaii wisten de Japanners 21 Amerikaanse marineschepen waaronder vijf slagschepen te vernietigen. Duizenden Amerikaanse militairen kwamen om het leven of raakten gewond. Aan Japanse zijde waren ‘slechts’ 185 doden en gewonden te betreuren. Hoe konden de VS zich zo laten verrassen? Was er soms verraad in het spel?
De nasleep van Pearl Harbor: concentratiekampen voor Amerikanen met Japanse roots
Rob Kroes
Al generaties lang woonden en werkten Japanse immigranten en hun nakomelingen in steden en landbouwgebieden aan de Amerikaanse westkust. Velen waren gehoorzame Amerikaanse staatsburgers, maar aan de westkust maakte dat niet uit. Iedereen met Japanse roots werd zo snel mogelijk gevangen gezet in concentratiekampen. Wie niet op tijd zijn spullen wist te verkopen, had pech.
De laatste stadhouder. Is de kritiek op Willem V van Oranje terecht?
Edwina Hagen
Willem V van Oranje staat bekend als de slechtste stadhouder die we ooit hadden. Willem gold als een tiran en een zwakkeling tegelijk en een zuipende nietsnut die zich liet koeioneren door zijn vrouw Wilhelmina van Pruisen. Zijn karakter kenmerkte zich volgens tijdgenoten door genotzucht en zelfmedelijden, argwaan en koppigheid, en zijn echtgenote stond weliswaar te boek als kordaat en energiek maar ook, net als Willem, als onbesuisd en eigenwijs. Wat is er waar van al die aantijgingen? Kunnen we daar nog achter komen?
Het KNIL in de 19e eeuw: legerleiding vreesde de eigen soldaten
Petra Groen
Het KNIL had het moeilijk in de 19e eeuw. Het leger moest de orde bewaken en strijd leveren tegen bewoners die zich tegen de koloniale veroveringen verzetten. Maar tegelijkertijd had het KNIL de hulp van de bevolking nodig: een flink deel van de manschappen werd in de kolonie zelf gerekruteerd, uit onderling heel verschillende bevolkingsgroepen. Daarnaast behandelde het KNIL de Europese en de Indonesische manschappen niet gelijk. Kon zo’n verdeeld leger wel tot een effectieve eenheid kon worden gesmeed?
Krijgsheer-bisschop Absalon (1128-1201). Met één been in de Viking-wereld
Alban van der Straten
Een aartsbisschop die als een woeste Viking de Oostzee afstroopte en de hoofden van zijn vijanden op staken liet zetten: de 12e -eeuwse Deense aartsbisschop Absalon stond nog met één been in de Vikingtijd, maar hij was óók degene die zijn land de hoge Middeleeuwen in loodste en zorgde voor een sterk centraal gezag met de Deense koning aan het hoofd.
De avonturen van een Grieks huurlingenleger en zijn aanvoerder Xenophon
Ed van der Vliet
Het is 401 v. Chr. Een Grieks huurlingenleger dat heeft meegevochten in een Perzische burgeroorlog en is verslagen door de machtige prins Cyrus de Jongere daalt af uit de Armeense bergen en dan is daar ineens de zee. ‘Thalassa, Thalassa!’ roepen de verkenners. Hoe we dit allemaal weten? Hun aanvoerder Xeonophon schreef er meerdere spannende boeken over.
Dé sensatie van 1788: het allereerste ronde stadspanorama
Marc de Geest
De Ier Robert Barker (1739-1806), die in Schotland aan de kost kwam als portretschilder en miniaturist, raakt bij een wandeling over Calton Hill diep onder de indruk van het zicht op Edinburgh, dat zich onderaan de heuvel rondom uitstrekte. In zijn studio verwerkt hij zijn gemaakte schetsen tot een gigantisch schilderij, en spant het doek in een cirkel. Zijn uitvinding wordt in 1788 laaiend enthousiast door het publiek onthaald. Barker wordt een ware trendsetter: elke Europese en Amerikaanse stad van betekenis in de 19de eeuw heeft een panorama.
Waarom we pas na 1961 schaatsmedailles wonnen
Jurry van de Vooren
In 1961 veranderde alles voor Ard Schenk, Kees Verkerk, Carry Geijssen en vele andere Nederlandse schaatsvedetten van het eerste uur. Hun internationale prestaties schoten omhoog. Wat de iconische sporter Jaap Eden, die excelleerde op de fiets én op de schaats, er mee te maken had lees je in het komende nummer.
Het gouden tijdperk van Zweden: de ‘Stormaktstiden’ van de 17de eeuw
Ivo van de Wijdeven
Het vreedzame Zweden is niet het eerste land waar mensen aan denken bij het woord ‘grootmacht’. Dit veranderde bij de troonsbestijging van Gustaaf II Adolf in 1611. Zijn bijnaam luidde ‘Leeuw van het noorden’, vanwege zijn vele militaire overwinningen. Hij maakte Zweden een geduchte speler op het Europese toneel in de 17de eeuw.
En ook: "AF-SHU-WE-LIJK!" Heel Nederland haat de fietstaks van Colijn (1924).