Immigratiegolven in de Verenigde Staten

1.
Amerika’s eerste grote immigratiegolf vond plaats tussen 1607, toen de calvinistische Pilgrims uit Engeland zich op het continent vestigden, en het stichten van de Verenigde Staten in 1776. De meeste immigranten waren West-Europeanen die goed werden ontvangen zolang ze zich aan de protestantse Anglo-Amerikaanse cultuur conformeerden. Het land had immers arbeiders nodig en was groot genoeg. Tegen 1776 was de helft van de bevolking uit de Britse eilanden afkomstig, 20% in slavernij en 30% West-Europees (voornamelijk Iers, Duits, Nederlands, Frans en Scandinavisch). 

 

2.
Tijdens de tweede immigratiegolf, tussen 1776 en de Burgeroorlog (1860-1865), verdween de relatieve harmonie. De Naturalization Act van 1790 bepaalde dat ‘vrije witte immigranten’ het burgerschap kregen, maar Native Americans (inheemse volken), slaven en Aziaten niet. Tussen 1800 en 1890 groeide de republiek met 15,5 miljoen immigranten, waaronder enkele miljoenen straatarme Ieren en tienduizenden Chinezen, van wie velen werkten aan de aanleg van de grote spoorwegen op het continent. Van de Chinezen werd gevreesd dat ze na het afronden van het spoorwegnet het werk van gevestigde Amerikanen zouden afpakken. In 1882 werd daarom de eerste immigratiewet gebaseerd op nationale afkomst ingevoerd: de Chinese Exclusion Act verbood Chinese immigratie geheel. Uit angst voor de katholieke Ieren en de Joden, die vaak in één blok stemden en dus een machtsfactor vormden, ontstond rond 1850 de eerste zogeheten nativistische beweging, die uitging van een ‘eigen volk eerst’-ideologie. De term nativisme doelde op een soort geboorteakte: ‘natives’, eenieder die afstamde van de witte inwoners van de dertien koloniën waaruit de VS waren gesticht. – dus nadrukkelijk niet de indianen. 

3.
De tendens tot uitsluiting verergerde tijdens de derde immigratiegolf (1890-1930), toen niet alleen zwarten uit het Zuiden massaal naar het Noorden trokken, maar ook twintig miljoen Zuid- en Oost-Europeanen en grote groepen Japanners en Filipino’s naar de VS kwamen. In 1892 werd het immigratiestation Ellis Island geopend om hun binnenkomst te kunnen regelen. Voor het eerst waren de meesten niet wit of protestants en spraken ze weinig Engels of hielden er socialistische ideeën op na. Daarop werden met name niet-blanke immigranten de toegang tot de VS ontzegd door technische trucjes. De Immigration Act van 1917 hield analfabeten tegen, de wet van 1924 voerde quota in: van elk land mocht slechts 2% binnenkomen van het aantal inwoners uit dat land dat in 1890 in Amerika woonde. Dit remde de instroom van mensen uit Midden- en Oost-Europa en Azië, aangezien die er rond 1890 nog nauwelijks waren in de VS. 
Immigratie daalde tijdens de Depressie en Tweede Wereldoorlog, maar wetgeving gebaseerd op nationale gronden bleef mogelijk in verband met de ‘nationale veiligheid’. Zo werden na de Japanse aanval op Pearl Harbor in december 1941 zo’n 110.000 Japans-Amerikanen geïnterneerd. Ze kwamen in gesloten kampen terecht. Hun enige misdaad: hun afkomst. Ook was er de controversiële ‘America First’ beweging, waaraan Donald Trump zijn campagneslogan ontleent, die ageerde tegen Joodse vluchtelingen uit nazi-Duitsland. 

 

4.
Mede door de burgerrechtenbeweging ontstond er in de jaren ’60 een grotere acceptatie van de multiculturele samenleving. Dit leidde tot de Immigratie Act van 1965, die eerdere restricties terugdraaide. Een nieuwe immigratiegolf volgde: ruim 59 miljoen immigranten tot op heden, voornamelijk Aziaten en Latino’s. Inmiddels heeft de nativistische beweging weer aan aantrekkingskracht gewonnen, onder andere door de aanslagen van 11 september 2001. Met zijn harde immigratiebeleid sluit president Trump aan op een eeuwenoude Amerikaanse traditie waarin het verwelkomen van bepaalde immigranten hand in hand gaat met barrières voor andere.