Hoelang is een marathon?
Iedere hardloper kent de magische afstand van de marathon uit zijn hoofd: 42 kilometer en 195 meter. Het verwijst naar de afstand die de legendarische Griekse boodschapper Pheidippides aflegde na de Slag bij Marathon. De route die hij moest afleggen was echter korter.. Hoe zit dit?
In 490 voor Christus rende Pheidippides van het slagveld van Marathon naar Athene. Eenmaal aangekomen sprak hij de beroemde woorden: ‘We hebben gewonnen.’ De Atheense troepen zouden in Marathon de Perzen hebben verslagen. Sommige verhalen vertellen zelfs dat Pheidippides na zijn beroemde woorden dood neerviel, wat hem het laatste slachtoffer maakt van de slag bij Marathon.
Herodotus schrijft niet over Marathon
Het verhaal is zo’n 600 jaar na dato opgeschreven door de Romeinse schrijver Plutarchus. Opvallend genoeg wordt het niet vermeld door de Griekse historicus Herodotus (484-425 v.Chr.). Hij was de gezaghebbende en eerste historicus die uitgebreid verslag deed van de Grieks-Perzische oorlogen. Herodotus heeft het weliswaar over een getrainde hardloper die Pheidippides heet. Maar over hem zegt hij dat hij naar Sparta gestuurd werd om hulp te vragen tegen de Perzen, en niet om de overwinning te claimen. Dit betrof trouwens een afstand van 246 kilometer, waar Pheidippides twee dagen voor nodig had. Op zichzelf een grootse prestatie, maar het is geen marathon.
Twee routes naar Athene
Waar komt die vreemde afstand van 42 kilometer en 195 meter dan vandaan? Er zijn twee routes van Marathon naar Athene. Een is door de bergen en is ongeveer 34,5 kilometer lang. De andere, meer zuidelijke route is veel vlakker en gaat over een afstand van 40,8 kilometer. Volgens hedendaagse historici is het waarschijnlijk dat Pheidippides de kortere, maar lastiger route heeft gelopen. Langs de zuidelijke route waren namelijk nog Perzische legers aanwezig.
Britse koningin bemoeit zich ermee
Tussen 1896 en 1906 werd er tijdens de moderne Olympische Spelen een marathon gelopen van ongeveer 40 kilometer. De Olympische spelen van 1908 hanteerden voor het eerst de welbekende 42 kilometer en 195 meter. Het parcours van 40 kilometer was al uitgezet in 1907 vanaf het Olympisch stadion in London naar Windsor Palace. De Britse koningin ontdekte echter dat met die lengte de finish zich niet voor de koninklijke tribune zou bevinden. Ze eiste dat de marathon verlengd zou worden zodat de finish precies voor haar zitplaats zou zijn. Aan die wens werd gevolg gegeven. Sindsdien is de afstand van de marathon 42 kilometer en 195 meter. Deze wonderlijke afstand is dus het gevolg van een historisch compromis tussen de oude Griekse geschiedenis en die van het moderne Britse koningshuis.
Dit artikel werd eerder gepubliceerd in Geschiedenis Magazine (jaargang 50 (2015), nummer 6)
Delen: