De oudste tomaat van Europa

In het Rijksmuseum van Oudheden (RMO) in Leiden valt momenteel het beroemde 16de-eeuwse ‘En Tibi’-herbarium te bewonderen: een verzameling van gedroogde planten met daarin onder ander andere de oudste gedroogde tomaat in Europa. Aan de hand van het herbarium en talloze andere kunstschatten en historische objecten vertelt de zomertentoonstelling verhalen over ‘Middeleeuwse tuinen. Aarse paradijzen in oost en west’.

In de 16de eeuw werd het bestuderen van planten een wetenschap. Universiteiten verzamelden plantenboeken en herbaria en legden botanische tuinen aan. Zo ook de Universiteit van Leiden, waar Carolus Clusius in 1590 zo een tuin inrichtte, met onder andere planten de Nieuwe Wereld. Een eeuw later, in 1690, kwam bovendien het ‘En Tibi’-herbarium in Leidse handen. Wat maakt deze plantenverzameling nu zo bijzonder?

 

Millefiori tapijt met vogels © Rijksmuseum, Amsterdam.

 

Het ‘En Tibi’-herbarium ontleent zijn naam aan de Latijnse inscriptie in het leer waarin het is ingebonden ‘En Tibi Perpetuis Ridentum Floribus Hortum’…: ‘Hier voor jou een glimlachende tuin met eeuwige bloemen’. Met zijn 477 planten, die waarschijnlijk zijn verzameld rondom Bologna, waar het herbarium rond 1558 werd samengesteld, is het inderdaad een flinke tuin die de tand des tijds goed heeft doorstaan. Het herbarium is dan ook een van de oudst bewaarde gebleven verzamelingen gedroogde planten die met een wetenschappelijk doel zijn bijeengebracht.

 

Herbarium En Tibi © Naturalis Biodiversity Centre.

 

Het herbarium maakt nu deel uit van een tentoonstelling in het RMO over de middeleeuwse tuin van Europa tot in het Midden-Oosten. Aan de hand van eeuwenoude geïllustreerde manuscripten, herbaria, bloementapijten, schilderijen en prenten, opgegraven tuingereedschap, tegeltableaus en servies met bloemmotieven maakt de bezoeker kennis met middeleeuwse moes- en siertuinen, lusthoven en het paradijs. Wat deden de middeleeuwers zoal in hun tuin? En was dat in Europa heel anders dan in het Midden-Oosten? U kunt het zien op de zomertentoonstelling van het RMO: ‘Middeleeuwse tuinen. Aardse paradijzen in oost en west’, tot en met 1 september

Delen: