De Amerikaanse Burgeroorlog: herbeleefde geschiedenis in foto’s

Kanonskogels suizen door de lucht, er hangen kruitdampen en geschreeuw schalt over de velden. Gehuld in legeruniform en met een geweer op de schouder rennen mannen door het dorre grasland. Plots valt er eentje neer. Geraakt? Nee: goed toneelgespeeld. Meteen na het einde van de Amerikaanse Burgeroorlog begonnen veteranen met het naspelen van de veldslagen. Hiermee wilden ze het – volgens hen – ware verhaal van de oorlog vertellen. Maar wat was het ware verhaal?

 

 

Eén oorlog…
In de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865) vochten de Noordelijke staten van Amerika (de Unie) en de Zuidelijke (de Confederatie) tegen elkaar. Het economisch welvarende Noorden wilde de uitbreiding van de slavernij naar het westen van het land stoppen. Maar het agrarische Zuiden vond dat het hier zelf over mocht beslissen. Nadat het Zuiden de Slag bij Appomattox Courthouse verloor, gaf het zich over. Volgens de Noorderlingen was hun overwinning niet meer dan rechtvaardig: zij hadden immers de morele strijd tegen de verwerpelijke slavernij gevoerd. Het is echter de vraag of de strijd van de Noorderlingen wel zo ethisch gemotiveerd was. De afschaffing van de slavernij was eigenlijk vooral een militaire zet om bondgenoten en soldaten te winnen.

…vele verhalen
Ook vandaag de dag zijn er nog verschillende visies op de Amerikaanse Burgeroorlog en de re-enactments maken dat zichtbaar. In de Gettysburg Battle Reenactment wordt  de slag tussen de troepen van de zuidelijke generaal Robert E. Lee en het noordelijke leger onder bevel van George G. Maede nagespeeld. Het was een beslissende veldslag die het keerpunt vormde in de Burgeroorlog: de Noordelijke staten waren vanaf nu aan de winnende hand. De foto’s van Hamelink laten zien dat in deze re-enactment de nadruk lag op witte mannen, heroïek en wapengekletter. Van slavernij is geen spoor te bekennen.

 

 

Ook re-enactments van zuidelijke overwinningen in de Burgeroorlog zetten een wel erg rooskleurig beeld neer. Ze negeren de slavernij en eren de dappere generaals en officieren die op het slagveld hun leven gaven: de Zuiderlingen geven hiermee een geromantiseerde en heroïsche versie van de oorlogsgeschiedenis. Dit is goed te zien op de foto’s die Hamelink maakte van de re-enactment van de Battle of Aiken – een slag waarbij de zuidelijke generaal Kilpatrick een kleine overwinning wist te boeken op het noorden.

 

 

Slavenopstand anno 2019
En wat betekende de Amerikaanse Burgeroorlog voor de slaven? Ook hun verhaal wordt door middel van een re-enactment verteld. Kunstenaar Dread Scott organiseerde eind 2019 de ‘Slave Rebellion Re-enactment’ waarin hij de German Coast opstand liet herleven. Deze grootste slavenopstand uit de Amerikaanse geschiedenis begon op 8 januari 1811. Tussen de 64 en 125 tot slaaf gemaakte mannen marcheerden vanaf een suikerplantage aan de oostelijke oever van de Mississippi naar New Orleans. Ze rebelleerden hiermee tegen hun wrede plantagehouders. Onderweg verbrandden ze plantagegebouwen, suikerfabrieken en gewassen. Steeds meer slaven sloten zich aan. Volgens sommigen liepen er uiteindelijk wel 200 tot 500 slaven mee in de mars, bewapend met plantagegereedschap.

 

 

In New Orleans kwamen ze echter nooit aan. Na twee dagen werd de rebellie bruut neergeslagen. Een van de leiders van de opstand, Charles Deslondes, werd gemarteld en levend verbrand. 95 slaven werden gevangengenomen en gedood. Hun hoofden werden op stokken gespietst om andere slaven te intimideren. Om de nadruk te leggen op de vrijheid, emancipatie en keuzemogelijkheid van de slaafgemaakten, liet de Slave Rebellion Re-enactment dit gruwelijke einde echter achterwege . In plaats daarvan eindigde de nagespeelde opstand wél in New Orleans. Met een feest op Congo Square; een historisch park waar slaven in de 19de eeuw mochten samenkomen en dat een belangrijk rol heeft gespeeld in het ontstaan van jazz. Met het feest vierden de re-enacters dat de gewelddadige onderdrukking van de vrijheidsstrijders voorbij is.

Waarheid?
Drie verschillende re-enactments over één en dezelfde oorlog. Welk verhaal is dan waar? Geen van alle. En allemaal. Re-enacten biedt de Amerikanen van vandaag de dag de kans om het verleden op hun eigen manier te herbeleven en zo hun identiteit vorm te geven. Met zijn fotoproject probeert Hamelink deze verscheidenheid vast te leggen. Hij laat de kijker zelf nadenken over de geschiedenis en de doorwerking hiervan in het heden. Probeer het zelf maar: welke versie(s) vindt u de waarheid? En wat zegt dit over uw wereldbeeld?

De hier getoonde foto’s maken deel uit van het project Living History van Ruben Hamelink. Meer informatie over het project en ander werk van de fotograaf vindt u hier: http://www.rubenhamelink.com/