Zo gewoon was het leven van Joden op de vooravond van de Tweede Wereldoorlog

Spelende en lerende kinderen, een kopje koffie met een taartje erbij en een winkelstraat vol potentiële klanten. Niets vreemds zou je zeggen, doodnormale beelden. Toch hebben ze iets wrangs – wij weten wat deze mensen te wachten stond. Het United States Holocaust Memorial Museum verzamelde privéopnames uit het leven van Joden, in de dagen aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog.

De amateurbeelden zijn tegelijkertijd vertrouwd en persoonlijk. Ze komen uit heel Europa, waaronder Duitsland, Denemarken en Polen. Er zitten ook homevideo’s uit Nederland tussen: gezellige beelden van het oudhollandse schaatsen, een dagje Scheveningen en een kinderfeestje. Ze bieden, zoals het Museum zelf schrijft, een inkijkje in het leven van de mensen die al snel werden meegesleurd in de verwoesting van de oorlog.
 

Het verjaardagsfeestje van Joke (Yoka) Verdoner, ze werd hier vijf jaar. Still uit de video ‘Excerpts from private film collections of prewar Jewish life’. © United States Holocaust Memorial Museum
Het verjaardagsfeestje van Joke (Yoka) Verdoner, ze werd hier vijf jaar. Still uit de video ‘Excerpts from private film collections of prewar Jewish life’. © United States Holocaust Memorial Museum

 

Tweede Wereldoorlog in Polen
Sommige beelden zijn in kleur, wat ervoor zorgt dat ze nog meer impact maken. De eerste drie minuten komen uit Polen en zijn, in kleur, gefilmd in juni 1939. Door de lens van kinderarts Benjamin Gasul zien we de levendige Joodse wijk van Warschau. Gasul was geëmigreerd naar de Verenigde Staten, maar was in Polen voor een conferentie. Nog geen drie maanden later zou Duitsland Polen binnenvallen.

Het was het begin van de Tweede Wereldoorlog. Polen werd onder de voet gelopen, door de Duitse Wehrmacht én het Rode Leger, militairen die nog konden vluchten, sloten zich aan bij de geallieerden en miljoenen Polen zijn vermoord, onder wie ook veel Poolse Joden. De oorlogsgeschiedenis ligt gevoelig. Van de regering mogen alleen de heldendaden en het slachtofferschap besproken worden – in het maartnummer van Geschiedenis Magazine laat Ivo van de Wijdeven zien dat wie erop wijst dat er ook veel Polen met de nazi’s heulden, de wind van voren krijgt.

Je leest het in de volgende editie van Geschiedenis Magazine. Meld je voor donderdag 21 april aan als abonnee, bestel ‘m vanaf eind april online of haal ‘m dan in de winkel.
 

 

Delen: