Column | Anton van Hooff

‘Maar zo deden ze het in Sparta!’ was mijn verbaasde reactie. Gefascineerd keek ik naar de dramatische debatten in het  Britse Lagerhuis over Brexit: ze stemden in eerste instantie met de stem! De Speaker laat de Commons achtereenvolgens Aye en No schreeuwen en gaat op zijn gehoor af om vast te stellen of er een duidelijke meerderheid is. Zelfs een audiometer is taboe. In de oudheid stemde de Spartaanse krijgersvergadering, de Apella, die maar eens per maand bijeenkwam, door een dergelijk brullen. In het Athene werd die procedure al beschouwd als teken van achterlijkheid bij de grote rivaal. Met duizenden kwamen de burgers daar veertig keer per jaar bijeen in de Ekklesia en stemden ze bij handopsteken. Ze stonden in vakken zodat tellers snel aan de voorzitter konden rapporteren wat de mening van hun afdeling was. Bij de volksrechtbanken, die uit honderden leden bestonden, werden stemschijven gebruikt om snel tot een uitslag te komen.

Als in Sparta het schreeuwen geen duidelijke uitslag gaf, verdeelde de Apella zich in voor- en tegenstanders. En zo doet het House of Commons het nog steeds! De afgevaardigden gaan naar de lobby voor yes of naar die van no. Als het stemvee geteld is, komen daartoe aangewezen leden de Speaker de uitslag met enig omhaal melden. Schattig natuurlijk, maar deze omslachtige manier van werken kost bij iedere stemronde een kwartier tot een half uur. En dat terwijl het Verenigd Koninkrijk voor de afgrond van Brexit staat. In een lezersbrief voor NRC vergeleek ik het gedoe op de zinkende Titanic waar de heren eerst nog ‘even’ hun rokkostuum aantrekken omdat het nu eenmaal diner time is.  

 

Zij is wel oud geworden, de moeder der parlementen. Stemknoppen, die in veel volksvertegenwoordigingen in zwang zijn, zijn taboe, waarschijnlijk omdat die de leden zouden kluisteren aan een vaste plaats. Daarvoor is wel iets te zeggen: geen ontluisterender schouwspel dan de megabioscoopzaal van onze Tweede Kamer waar bij een zitting hier en daar een lid met de smartphone bezig is. In het Verenigd Koninkrijk met zijn knusse Lagerhuiszaal is er natuurlijk geen denken aan dat de leden worden uitgerust met mobiele stemapparaatjes, zoiets als wat tegenwoordig bejaarden dragen om een noodoproep te doen. 

Ooit kon het Britse parlement gelden als een voorganger van moderne democratie. Nu bewijst het dat de historische wet van de remmende voorsprong alweer werkt.