Waar kwamen de paarden vandaan bij middeleeuwse steekspellen?

In de jaren negentig van de vorige eeuw stuitten archeologen in Londen op een middeleeuwse begraafplaats onder een appartementencomplex in Elverton Street, vlakbij Buckingham Palace. Hier waren tientallen paarden begraven tussen de 14de en 16de eeuw. In totaal ontdekten archeologen 197 grafkuilen en resten van ongeveer 70 paarden. Van deze paarden werden de tanden van 15 exemplaren grondig geanalyseerd. In een nieuw onderzoeksrapport, gepubliceerd in Science Advances, presenteren de onderzoekers hun conclusies.

 

Middeleeuwse paarden
Paarden waren in de Engelse middeleeuwse samenleving erg belangrijk, zowel voor de dagelijkse werkzaamheden (bij het jagen, bij landarbeid of als vervoersmiddel) als in tijden van oorlog. Het hebben van een goed paard, was dan ook geen overbodige luxe. Uit historische bronnen blijkt dat koningen, ridders en edellieden veel tijd en geld staken in het trainen en fokken van sterke paarden. Ook bij het bekende en populaire middeleeuwse steekspel waren de ridders die over een snel paard beschikten immers in het voordeel.

De grote en robuuste paarden die zijn gevonden op de begraafplaats bij Elverton Street werden waarschijnlijk gebruikt bij zulke middeleeuwse steekspellen. Uit de botresten van de onderzochte paarden bleek dat sommige ruggenwervels waren samengedrukt. Onderzoekers denken dat de dieren zware lasten hebben gedragen, zoals ridders in harnassen. Ook lag de paardenbegraafplaats vlakbij een arena waar deze toernooien geregeld plaatsvonden.

Uit het buitenland
De tanden van 15 van deze paarden werden nauwkeurig geanalyseerd. Uit bepaalde stoffen in tanden kunnen onderzoekers namelijk afleiden waar de paarden de eerste 5 jaar van hun leven hebben doorgebracht. Hieruit bleek dat de helft van deze dieren oorspronkelijk uit koudere klimaten afkomstig was, waarschijnlijk uit Scandinavië of het westen van de Alpen. Zij kwamen niet uit de nabije omgeving. Mogelijk was er dus sprake van een internationale middeleeuwse paardenhandel, waarbij met name de (rijke) elite paarden – van hoge kwaliteit - importeerde vanuit het buitenland.

Archeologisch bewijs bij historische bronnen
Dat paarden vanuit het buitenland werden geïmporteerd, was eerder al gesuggereerd op basis van historische bronnen zoals de Equitium Regis. Deze administratieve lijst omschrijft de kosten van voedsel, zadels en accessoires voor de paarden van de koninklijke familie. In de Equitium Regis staat ook dat sommige paarden in het buitenland waren aangekocht. Deze internationale paardenhandel was eerder nog niet archeologisch aangetoond. Dat maakt bovengenoemde recente tandanalyse extra interessant.

 

Kleine paarden
Waarom wendde de middeleeuwse elite zich tot het buitenland voor de aanschaf van goede en sterke paarden? Wellicht speelde de kwaliteit van de Engelse rijdieren hier een rol: in de 16de eeuw zien we dat die in twijfel werd getrokken, onder andere door de Engelse koning Hendrik VIII (1491-1547), die een groot liefhebber was van het steekspel. Men vond de Engelse dieren over het algemeen erg klein. In 1535 (met de Breed of Horses Act) en 1540 (met de Horses Act) voerde het Engelse parlement wetten in die de kwaliteit van de paarden van eigen bodem moesten verbeteren. Daarin werd onder andere besloten dat men alleen mocht fokken met merries en hengsten van een bepaalde grootte.

Meer historisch nieuws lees je in Geschiedenis Magazine. Wil je het volgende nummer thuis ontvangen? Neem dan een abonnement!