Hoe zat het echt met Albert Speer
Van Albert Speer, die in 1942 Hitlers minister van bewapening werd, geloofden we dat zijn nazi-gehalte wel meeviel. Speer kwam bij het proces van Neurenberg over als een keurige onideologische technicus, die bezwoer niets van de Holocaust te weten. Historici hebben zijn versie vaak zonder veel commentaar overgenomen. Een nieuwe biografie zet het beeld recht.
De nieuwe biografie, Albert Speer. Een Duitse carriere (Thomas Rap, 2018), is van de hand van Magnus Brechtken. Brechtken, hoogleraar in München en plaatsvervangend directeur van het Institut für Zeitgeschichte in die stad, werkte eerder mee aan de zwaar geannoteerde Duitse uitgave van Mein Kamp uit 2016. Uit angst dat Hitlers boek opnieuw als inspiratiebron zou dienen, is daarin alles wat verkeerd begrepen zou kunnen worden van een voetnoot voorzien.
Magnus Brechtken nam geen genoegen met Speers lezing en ploos archieven uit. Hij vond onder andere dat Speer zich wel degelijk bij Hitler heeft ingelikt, al vroeg lid was van de autoclub van de nazipartij en als architect opdrachten voor die partij uitvoerde voordat hij zogenaamd werd meegesleept door Hitlers onstuitbare opkomst. Hij was in september 1938 betrokken bij de deportatie van Joden uit Berlijn toen hij daar voorbereidselen trof voor de verbouwing van Berlijn tot grootse hoofdstad van het nieuwe rijk. Hij wist zeker van de Holocaust en heeft zelfs een grote uitbreiding van Auschwitz voor zijn rekening genomen.
Brechtken legde in een interview in NRC-Handelsblad uit waarom Speers weergave zo’n succes had, terwijl zijn ‘feiten’ na de jaren ’60 best te checken waren. In Duitsland zelf was dit het veilige verhaal, zegt Brechtken. Zo presenteerden veel meer mensen hun eigen oorlogsverleden: ja, meegewerkt, maar zonder innerlijke overtuiging. Voor andere westerse landen leek dit een manier om tot verzoening met het Duitse verleden te komen. Dat was noodzakelijk want de Bondsrepubliek was nu een bondgenoot in de Koude Oorlog. Zo kon Speer ermee wegkomen. Tot nu.
Delen: